การพัฒนารูปแบบการบริหารกระบวนการจัดการสถานศึกษาอย่างมีคุณภาพตามแนวคิดเกณฑ์รางวัลคุณภาพแห่งชาติ ฉบับความเป็นเลิศทางการศึกษา

Abstract

การวิจัยเรื่อง การพัฒนารูปแบบการบริหารกระบวนการจัดการสถานศึกษาอย่างมีคุณภาพ ตามแนวคิดเกณฑ์รางวัลคุณภาพแห่งชาติฉบับความเป็นเลิศทางการศึกษา มีวัตถุประสงค์ เพื่อหารูปแบบกระบวนการการบริหารจัดการสถานศึกษาในระดับการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานจาการศึกษาข้อมูลได้พบว่าสถาบันการศึกษายังขาดการบริหารจัดการเชิงระบบและกระบวนการตามแนวคิดการบริหารกระบวนการ (process management) การใช้ปรัชญาการบริหารทั่วทั้งองค์กรหรือ TQM (total quality management) และแม่แบบการจัดการศึกษาเชิงคุณภาพหรือ SIPPO (Student/stakeholder-Input-Process-Products-Outcomes) model การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการทั้งปริมาณและคุณภาพ โดยใช้กลุ่มเป้าหมายแบบเจาะจงจากผู้บริหารของโรงเรียนที่สมัครเข้าโครงการพัฒนาโรงเรียนต้นแบบจานวน 42 คนและผู้บริหารจากโรงเรียนเทศบาลที่เข้ารับการฝึกอบรมในโครงการพัฒนาผู้บริหารสถานศึกษามืออาชีพจานวน 63 คนรวมทั้งสิ้น 105 คน โดยใช้กระบวนการฝึกอบรม การสอบถาม การสัมภาษณ์เชิงลึกและการให้ตอบแบบสอบถาม ผลจากการศึกษา รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลพบว่าผู้บริหารสถานศึกษาได้ประเมินอยู่ในระดับค่าเฉลี่ย 3.5713(SD=0.4573)และเห็นด้วยอยู่ในระดับมากที่สุดกับกระบวนการบริหารจัดการสถานศึกษา )โรงเรียน (ที่ใช้แนวคิดเชิงระบบ (Input-->Process-->Products/Output) ในการบริหารจัดการสถานศึกษาหรือแนวคิด I-P-O ส่วนการออกแบบการบริหารกระบวนการในการจัดการศึกษาในโรงเรียนแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มหลักคือ 1)การบริหารกระบวนการด้านสนับสนุนวิชาการที่ประกอบด้วย 5 กระบวนการ ได้แก่ 1)กระบวนการบริหารทรัพยากรมนุษย์(งานการบริหารบุคคล ( 2)กระบวนการบริหารจัดการแผนยุทธศาสตร์และแผนปฏิบัติงาน แผนงบประมาณประจาปี 3)กระบวนการบริหารการเงินและงบประมาณ 4)กระบวนบริหารการพัฒนากิจการนักเรียนและกิจกรรมพิเศษ 5)กระบวนการบริหารจัดการอาคารสถานที่ สื่อ และทรัพยากรการเรียนรู้ ผลจากการศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลพบว่าผู้บริหารสถานศึกษาได้ประเมินอยู่ในระดับค่าเฉลี่ย 3.7238)SD =0.8675)และเห็นด้วยอยู่ในระดับมากที่สุด และกลุ่มที่ 2)การบริหารกระบวนการด้านวิชาการที่ประกอบด้วย 8 กระบวนการ ได้แก่ 1)กระบวนการออกแบบและพัฒนาหลักสูตรของโรงเรียน 2)กระบวนการจัดทาแผนการศึกษาและแผนการเรียน 3)กระบวนการรับและการคัดเลือกนักเรียน 4)กระบวนการมอบตัวและลงทะเบียน 5)กระบวนการวางแผนและออกแบบการจัดเรียนรู้ 6)กระบวนการจัดการเรียนรู้และวัดผลการเรียนรู้ 7)กระบวนการวัดและประเมินผลสาเร็จการศึกษา และ 8)กระบวนการประกันคุณภาพ การออกแบบการบริหารกระบวนการทั้ง 13 กระบวนการย่อยดังกล่าวได้นาไปออกแบบในรูปแบบผังกระบวนการปฏิบัติงาน (work procedure) ผังการงาน (flow chart) และกาหนดขั้นตอนวิธีการทางาน (work instruction) หรือกิจกรรม ดัชนีชี้วัด/kpi และหน่วยงาน/ผู้รับผิดชอบในแต่ละกระบวนการปฏิบัติงานของโรงเรียน ผลจากการวิเคราะห์ข้อมูลการประเมินของผู้บริหารทั้ง 105 คน พบว่ามีความเห็นด้วยกับการออกแบบกระบวนการบริหารจัดการสถานศึกษา)โรงเรียน( โดยหาค่าเฉลี่ยได้ 3.7797(SD=0.9875) ซึ่งอยู่ในระดับมากที่สุด ด้านการนาไปใช้งานผู้บริหารเห็นด้วยในระดับมากจากค่า IOC กับการที่จะนารูปแบบการบริหารกระบวนการนี้ไปใช้ในโรงเรียนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน แต่จะต้องทาการสร้างความรู้และความเข้าใจในปรัชญา TQM และควรได้มีการพัฒนารูปแบบจนเป็นคู่มือในการบริหารจัดการและการปฏิบัติงานในโรงเรียนต่อไป