แนวทางการพัฒนาเครือข่ายทางสังคมเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและวิถีชีวิตของประชาชน ตลาดน้ำสู่การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนในเขตตลิ่งชัน กรุงเทพมหานคร

Abstract

การวิจัยในครั้งนี้กำหนดวัตถุประสงค์เพื่อค้นหาระดับการมีส่วนร่วม จิตสำนึกของประชาชน ในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและวิถีชีวิตริมน้ำ และเพื่อกำหนดแนวทางการพัฒนารูปแบบการสร้าง จิตสำนึกของประชาชนในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและวิถีชีวิตริมน้ำเขตตลิ่งชัน กรุงเทพมหานคร โดย เก็บแบบสอบถามจาก 400 กลุ่มตัวอย่าง และทำการสัมภาษณ์ประชาชนและผู้นำขับเคลื่อนตลาดน้ำ จำนวน 30 คน พบว่า ประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ตลาดน้ำทั้ง 5 แห่ง มีการเป9นสมาชิกกลุ่มทาง สังคม โดยเฉพาะกลุ่มออมทรัพย์มากที่สุด การดำรงอยู่มีความเป็นเพื่อนบ้านที่สนิทสนมคุ้นเคยกันได้ พบปะพูดคุย สนทนาปรึกษาและขอความช่วยเหลือกับเพื่อนบ้านที่สนิทสนมคุยเคยกันอย่างสม่ำเสมอ เข้าร่วมกิจกรรมในวันสำคัญทางพุทธศาสนา เช่น วันมาฆบูชา วันเข้าพรรษา ประเพณีนิยม เช่น วันป> ใหม่ วันสงกรานต์ วันแม่ วันพ่อ นอกจากนี้ทุกคนมีความพึงพอใจในชุมชนที่มีความสะดวกสบายใน เรื่องการมีไฟฟ้า น้ำประปา โทรศัพท์ และสุขภาวะมีอย่างสมบูรณะ รวมถึงมีความรักผูกพันต่อชุมชน เสมอเป็นบ้านอีกหลังหนึ่งที่ร่วมกันคอยดูแลปกป้อง เพราะทุกคนมีอิสระ พูดคุยสนทนากันได้อย่างมี ความเป9นกันเอง ในวันหยุดเสาร อาทิตย และวัดหยุดนักขัตฤกษ ประชาชนมีพื้นที่พักผ อนหย อนใจ เป9นตลาดน้ำ สามารถท องเที่ยวและนำผลผลิตและสินค าจากการเกษตรมาข ายได เช นเดียวกัน ส วน การอนุรักษ สิ่งแวดล อมและวิถีชีวิตริมน้ำ ปกติประชาชนมีการใช คลองน้ำในการจัดกิจกรรมประเพณี และวัฒนธรรม เช น การลอยกระทง ชักพระ สงกรานต ฯ และมีการใช คลองในการประกอบพิธีกรรม การขมาแม น้ำ หรือการไหว แม ย านางเรืออีกด วย ประชาชน มีส วนร วมโดยรวมอยู ระดับปานกลาง แต มีด านความรับผิดชอบต อสาธารณะ สิ่งแวดล อม และวิถีชีวิตริมน้ำเป9นมีระดับสูง และประชาชน ตระหนักในคุณค าของน้ำว า “เป9นสิ่งจำเป9นในการดำรงชีวิต” เราไม ควรทิ้งขยะหรือสิ่งปฏิกูลลงใน แม น้ำลำคลองเพราะจะทำให เกิดการเน าเสีย พร อมกับควรฝGกใช น้ำอย างประหยัดให เกิดเป9นนิสัยอีก ด วย สิ่งหนึ่งประชาชนต องปฏิบัติเป9นเหมือนสัญญาประชาคม คือ การให คำแนะนำหรือปลูกจิตสำนึก คนในครอบครัวให มีความตระหนักถึงการอนุรักษ สิ่งแวดล อมและวิถีชีวิตริมน้ำ และการตระหนักใน การเตือนตนเองเสมอว า “จะไม ทิ้งสิ่งของลงในคลองน้ำ” จนสามารถกำหนดเป9นรูปแบบแนวทางการ พัฒนาจิตสำนึกของประชาชนบนฐานการมีส วนร วมรับผิดชอบสาธารณะนั่นเอง