การศึกษาสัญญะวิทยา งานออกแบบ เขตวังบูรพาภิรมย์ เกาะรัตนโกสินทร์ เพื่อสร้างคุณค่าแก่มรดกทางวัฒนธรรมของประเทศไทย

Abstract

กรุงเทพมหานคร พื้นที่ชุมชน เกาะรัตนโกสินทร์ เป็นพื้นที่ที่มีคุณค่าทางด้านศิลปะ วัฒนธรรมของประเทศไทย จากอดีตจนถึงปัจจุบัน เกาะรัตนโกสินทร์มีการขยายตัวของประชากร มีความหลายหลากทางด้านเชื้อชาติ และมีการปรับเปลี่ยนตามอิทธิพลทางศิลปะในแต่ละยุคสมัยที่เป็นส่วนสาคัญในการหล่อหลอมกระบวนทัศน์ แนวคิด ทัศนคติและค่านิยมแบบไทยร่วมสมัย การศึกษาพื้นที่ส่วนใดๆ ในเกาะรัตนโกสินทร์ จาเป็นต้องมีภูมิรู้ถึงภาพรวมของพัฒนาการดังกล่าว รายงานวิจัยฉบับนี้ ศึกษาถึงพื้นที่แขวงวังบูรพาภิรมย์ ชุมชนเกาะรัตนโกสินทร์ ย่านการค้าเก่าที่มีจุดเริ่มต้นมาจากการเป็น “พระราชวัง” อัครสถานรื่นเริงของชนชั้นปกครอง ตั้งแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพัฒนาการศิลปะ สถาปัตยกรรมและการตกแต่ง ภายในพื้นที่หลากหลายมิติที่น่าสนใจ ทั้งในด้านประวัติศาสตร์และอิทธิพลทางศิลปะ ผลการศึกษาวิจัย พบว่า พื้นที่กรณีศึกษามีอาคารพาณิชย์โบราณ 3 ประเภท ได้แก่ อาคารพาณิชย์แบบสิงค์โปร์, อาคารพาณิชย์แบบตะวันตกสมัยรัชกาลที่ ๕ และอาคารพาณิชย์แบบผสมผสานรูปแบบตะวันตกในสมัยรัชกาลที่ ๖ และ ๗ กระจายตัวอยู่โดยรอบพื้นที่ ถูกแปลงสภาพการใช้งานให้เหมาะสมกับสภาพสังคมปัจจุบันซึ่งเป็นสังคมแห่งการค้า มีการปรับปรุงพื้นที่อาคารให้เป็นแบบกึ่งค้าขาย กึ่งอาศัย ติดป้ายโฆษณาสินค้ามากมายบริเวณด้านหน้าอาคาร (façade) ส่งผลให้บดบังทัศนียภาพ ความงามขององค์สถาปัตยกรรมและศิลปะ การตกแต่งอาคารพาณิชย์โบราณดังกล่าว ผู้อยู่อาศัยบางส่วนละเลยการบารุงรักษาอาคาร ส่งผลให้อาคารเก่าลงและอยู่ในสภาพที่เสื่อมโทรม หน่วยงานภาครัฐหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรหันมาใส่ใจปัญหา พัฒนา พร้อมทั้งสร้างความเข้าใจกับประชาชนในพื้นที่โดยรอบถึงมรดกทางวัฒนธรรมที่มีคุณค่า เอกลักษณ์ชุมชนเกาะรัตนโกสินทร์ เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวและการพัฒนาอย่างยั่งยืน