ข้อกาหนดทางเภสัชเวทและการประเมินฤทธิ์ทางชีวภาพของตารับยาตรีธารทิพย์

Abstract

ตำรับยำตรีธำรทิพย์ เป็นตำรับยำสมุนไพรแผนโบรำณของไทยที่มีกำรใช้ในกำรรักษำโรคกันมำอย่ำงยำวนำน จัดอยู่ในพิกัดยำ 3 สิ่ง โดยกำรจำกัดจำนวนตัวยำ 3 อย่ำง ในอัตรำส่วนที่เท่ำกัน อันประกอบด้วยรำกของพืชสมุนไพร 3 ชนิด คือ รำกรำชพฤกษ์ หรือ คูน (Cassia fistula L. วงศ์ LEGUMINOSAE-CAESALPINIOIDEAE) รำกไทรย้อย (Ficus benjamina L. วงศ์ MORACEAE) และรำกมะขำมเทศ (Pitsecellobium dulce (Roxb) Benth. วงศ์ : LEGUMINOSAE-MIMOSOIDEAE) ตำรับยำนี้ใช้กำรในกำรขับปัสสำวะ บำรุงน้ำนม แก้กำฬเลือด แก้กษัย และแก้ท้องร่วง ในกำรศึกษำครั้งนี้ได้ทำกำรประเมินลักษณะทำงมหำทรรศน์และจุลทรรศน์ ปริมำณเถ้ำ ปริมำณเถ้ำที่ไม่ละลำยในกรด ปริมำณสิ่งสกัด น้ำหนักที่หำยไปเมื่อทำให้แห้ง ปริมำณน้ำ และกำรตรวจสอบเอกลักษณ์ขององค์ประกอบทำงเคมีบนรงคเลขผิวบำง รวมทั้งกำรประเมินฤทธิ์ทำงชีวภำพของสำรสกัดจำกเอทนอลของสมุนไพรแต่ละชนิดและตำรับยำ ด้วยกำรศึกษำฤทธิ์ต้ำนจุลชีพ ฤทธิ์ต้ำนอนุมูลอิสระ และควำมเป็นพิษต่อเซลล์ ผลกำรศึกษำครั้งนี้ เป็นข้อมูลอ้ำงอิงควำมปลอดภัยด้ำนวิทยำศำสตร์ของพืชสมุนไพร และสำมำรถจัดทำเป็นข้อกำหนดมำตรฐำนของเครื่องยำสมุนไพรไทย ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในกำรควบคุมคุณภำพวัตถุดิบ อีกทั้งผลที่ได้ยังเป็นกำรส่งเสริมและสนับสนุนกำรเลือกใช้สมุนไพรอย่ำงถูกต้อง และเกิดประสิทธิภำพสูงสุด ตลอดจนกำรวิจัยและพัฒนำตำรับยำสมุนไพรไทยต่อไป